اصول و مفاهیم اولیه زبان PHP

دوستان عزیز در فصل گذشته نرم افزارهای Xampp‌ و PHPStorm‌ را روی سیستم عامل خود نصب کردید و شک ندارم مشتاقانه به دنبال یادگیری این زبان قدرتمند هستید. در این فصل به آموزش اصول پایه زبان PHP و ساختار نوشتاری آن می پردازیم از طرفی سعی می کنیم تا انتهای فصل آموزش ها را به گونه ای ارائه دهیم که اولین وب سایت خود را در ابعاد آزمایشی تولید کنید.

ساختار و سینتکس زبان PHP

همه شما عزیزان کم و بیش با زبان HTML کار کرده اید و می دانید وقتیکه یک فایل با پسوند html ایجاد می شود بدین معناست که آن فایل قرار است اطلاعات استاتیک را به کاربر نمایش دهد.

در زبان برنامه نویسی PHP فایل ها با پسوند .php ذخیره می شوند.

یعنی شما به سرور و وب سرویس خود اطلاع می دهید که این فایل برای پردازش نوشته شده است. اما نکته جالب اینجاست که شما می توانید درون یک فایل با پسوند php علاوه بر کدهای PHP از کدهای HTML‌ نیز استفاده کنید. وقتی وب سرویس چنین فایل ترکیبی را فراخوانی می کند، ابتدا کدهای PHP را خوانده و سپس نتیجه حاصل را درون کدهای HTML نمایش می دهد.

یکی از نکات جالب دیگر این است که اگرچه کدهای PHP را می توان به صورت مشترک با کدهای HTML ادغام کرد ولی هنگامیکه صفحه با پسوند php در مرورگر نمایش داده می شود، هیچگونه کد PHP ای در سورس (منبع) صفحه قابل رویت نیست و هنگامیکه کاربری روی صفحه شما View Page Source بزند هیچ چیزی بجز یک سری تگ های HTML نمی بیند! از این رو زبان برنامه نویسی PHP با مخفی کردن کدها امنیت وب سایت را بالا می برد.

اولین چیزی که همیشه باید به یاد داشته باشید ساختار اجرایی یک زبان است. در زبان برنامه نویسی PHP اولین دستوری که نوشته می شود عبارت های زیر هستند:

<?php 

?>

به عبارت دیگر هر جا این دو دستور را ملاحظه کردید یعنی قرار است در بین آنها یک سری کد یا دستور به زبان PHP نوشته شود.

فضاهای خالی در زبان برنامه نویسی PHP پردازش نمی شوند یعنی اگر شما ده بار دکمه ی Enter را بفشارید و سپس برنامه ی خود را اجرا کنید فضاهای خالی اصلا مورد پردازش قرار نمی گیرند. به عبارت دیگر کدهای شما برای سرور مثل یک خط مستقیم بدون در نظر گرفتن فاصله ها، است. اما در برنامه نویسی هرچقدر تمیز تر کد بزنید چشم های شما راحت تر بوده و نرم افزارتان سریع تر توسعه پیدا می کند. به مثال زیر توجه کنید:

<?php
	//بررسی سطح دسترسی کاربر
	if ($_POST['fname'] == 'روکسو') {
		echo '<p> سلام' . $_POST['fname'] . '</p>';
	} else {
		echo '<p> شما ثبت نام نکرده اید لطفا ابتدا ثبت نام نمایید. </p>';
	}
?>

و کد با خوانایی بهتر

<?php
	//بررسی سطح دسترسی کاربران
	if ($_POST['fname'] == 'روکسو')
	{
		echo '<p>';
		echo 'سلام';
		echo $_POST['fname'];
		echo '</p>';
	}
	else
	{
		echo '<p>';;
		echo 'شما ثبت نام نکرده اید لطفا ابتدا ثبت نام نمایید.';
		echo '</p>';
	}
?>

هر دو مثال فوق در مدت زمان یکسان پردازش می شوند و خروجی برابری دارند ولی آنچه مهم است خوانایی کدهاست که در نمونه ی دوم به راحتی می توانید کدها را تحلیل کنید.

از کار انداختن بخشی از کدها در زبان PHP

البته قبل از ورود به بخش بعدی باید توضیح دهم که تمام دستورهایی که در زبان برنامه نویسی مورد استفاده قرار نمی گیرند و یا توضیحاتی که قرار است درون کدها نوشته شود ولی پردازش نشوند، با علامت // برای توضیح یک خطی و علامت های /*  */ برای توضیحات چند خطی احاطه می شوند. به مثال زیر توجه کنید:

<?php
	// این یک توضیح به صورت یک خطی می باشد که به اصطلاح کامنت شده است
	echo 'single line comment'
	
	/*
	در بین این دو علامت می توان ده ها خط توضیح نوشت 
	مثلا برای خط اول این توضیح را مینویسم
	برای خط دوم درباره آموزش فارسی پی اچ پی می نویسم
	*/
	echo 'multiple line comment'
?>

بنابراین همیشه به هماهنگی کدها، توضیحات مکرر برای هر تابع یا متغییر به صورت کامنت و درنظر گرفتن شماره خطوط برای کدها توجه کنید زیرا بعدها که با مفاهیم عیب یابی (خطایابی) یا Debugging‌ آشنا شوید اهمیت این موضوع را متوجه خواهید شد.

اولین برنامه خودتان را ایجاد کنید

توضیحات کافیه! برای اجرای اولین برنامه خودتان از دستور echo استفاده کنید. این دستور یکی از رایج ترین توابع PHP بوده و مقدار یا مقادیری را در خروجی به کاربر نمایش می دهد. بنابراین وظیفه ی دستور echo نمایش مقادیر مشخص در خروجی مرورگر است.

خب حالا برای امتحان کردن این دستور ابتدا به مسیر c:/xampp/htdocs رفته و یک پوشه به نام دلخواه php ایجاد نمایید. سپس ویرایشگر Phpstorm را باز کرده و روی گزینه Open کلیک کنید. در نهایت مسیر پوشه را c:/xampp/htdocs/php بگذارید و با کلیک کردن روی پوشه در سمت چپ ویرایشگر گزینه new->php file را انتخاب کنید.

با اینکار یک فایل با نام دلخواه شما ایجاد می شود. نام این فایل را هر آنچه دوست دارید بگذارید و سپس دستورهای زیر را درون آن قرار دهید (به بیانی دیگر وارد پوشه php‌ شوید و یک فایل با نام myfile.php‌ ایجاد کنید):

<html>
	<head>
		<title>Roxo Learning PHP</title>
	</head>
	<body>
		<?php echo 'به آکادمی آنلاین روکسو خوش آمدید' ?>
	</body>
</html>

سپس فایل را ذخیره کرده و در مرورگر خود آدرس http://localhost/php/myfile.php را وارد کنید. چقدر جالب شما با خروجی ای رو به رو خواهید شد که عبارت «به آکادمی آنلاین روکسو خوش آمدید» را نمایش می دهد. حال اگر روی مرورگر خود راست کلیک کرده و گزینه View Source را انتخاب کنید متوجه خواهید شد که هیچ کد PHP ای در خروجی مرورگر شما وجود ندارد.

ادغام زبان برنامه نویسی PHP و HTML

بسیار عالی تا به اینجا اولین برنامه خود را تولید کردید. حالا می خواهیم در ادامه به شما عزیزان آموزش دهیم که چگونه کدهای HTML را با کدهای PHP ادغام کنید تا ظاهری زیباتر داشته باشید.

برای اینکار کافیه درون تگ های PHP و تابع echo‌ از تگ های html استفاده کنید. به مثال زیر توجه کنید:

<html>
	<head>
		<title>Roxo Learning PHP</title>
	</head>
	<body>
		<?php echo '<h1>به آکادمی آنلاین روکسو خوش آمدید</h1>' ?>
	</body>
</html>

و اگر چنانچه بنا به دلایلی بخواهید از استایل های CSS درون PHP‌ استفاده نمایید باید به جای یک کوتیشین (علامت ' ) از دو کوتیشن (علامت " ) استفاده کنید. این علامت با فشردن حرف «ک» صفحه کلید در زبان فارسی به همراه دکمه ی Shift (در حالتی که زبان صفحه کلید شما EN باشد) ایجاد می شود. به مثال زیر توجه کنید:

<html>
	<head>
		<title>Roxo Learning PHP</title>
	</head>
	<body>
		<?php echo "<h1 style='color: red'>به آکادمی آنلاین روکسو خوش آمدید</h1>" ?>
	</body>
</html>

خب به دنیای برنامه نویسی PHP خوش آمدید. تا به اینجای کار شما توانستید اولین برنامه ی PHP ای خودتان را بنویسید. در جلسات بعدی به ادامه مفاهیم و ساختارهای کنترلی و شرطی در این زبان قدرتمند می پردازیم. با ما همراه باشید.

جهت دریافت آموزش ویدیویی صفر تا صد PHP به همراه ساخت CMS مشابه وردپرس روی اینجا یا تصویر زیر کلیک کنید.