قبل از هر جملهای باید به شما بگوییم که برنامه نویسی یکی از پر درآمدترین شغلهای دنیا محسوب میشود. همین جمله، انگیزهای برای شما ایجاد میکند تا به ادامه این مطلب بپردازید و آموزش برنامه نویسی را با قدرت بیشتری جلو ببرید.
ما در آکادمی آنلاین روکسو قصد داریم به شما هموارترین راههای آموزش برنامه نویسی را معرفی کنیم. به شما تضمین خواهیم داد که در پایان این مقاله بتوانید بهترین مسیر را برای آموزش برنامه نویسی انتخاب کنید.
در گذشته برای یادگیری یک مهارت یا حرفه، در آموزشگاهی فیزیکی ثبتنام و به طور مرتب در کلاسهای حضوری شرکت میکردید. این کلاسهای آموزش در هر شرایطی برگزار میشدند. یعنی مهم نبود که شما شرایط حضور در کلاس را دارید یا خیر! اما امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، تمام فعالیتهای ما تحت تأثیر قرار گرفته و اغلب آسانتر شدهاند. یعنی اگر شما بخواهید یک مهارت را یاد بگیرید و یا آن را تقویت کنید، کافیست در اینترنت جستجو کرده و سپس در یک کلاس آموزشی آنلاین شرکت کنید و هر لحظه که دوست داشتید به آموزش بپردازید. این اتفاق یکی از میلیونها اتفاق مبارکی است که علم برنامه نویسی برای ما رقم زده است!
در دنیای امروز کسی را پیدا نمیکنید که با کامپیوتر آشنایی جزئی داشته باشد و به اهمیت برنامه نویسی پی نبرده باشد. امروز برنامه نویسی رکن اساسی توسعه اکثر علوم محسوب میشود، بنابراین اگر به لیست پردرآمدترین مشاغل دنیا نگاهی بیندازید، حتما برنامه نویسی را در صدر این مشاغل پیدا خواهید کرد.
برنامه نویسی چیست؟
برنامه نویسی کامپیوتر یا Computer Programming علمی است که توسط آن میتوانید تمام دستورهای کامپیوتری را به زبان قابل درک برای انسان تبدیل کنید. مجموعه این دستورالعملهای کامپیوتری، «کد» یا «Code» نامیده میشوند. به طور مثال، وقتی شما ویندوز یا سیستم عامل خودتان را روشن میکنید، با فشردن یک دکمه روی کیس یا لپتاپ، دستور انسانی را به یک ماشین ارسال میکنید. این ماشین با استفاده از یک زبان برنامه نویسی آن دستور را در قالب یک کد دریافت و پس از تحلیل، خروجی را (که روشن شدن کامپیوتر است) نمایش میدهد.
اما جالب اینجاست که برنامه نویسی به معنی ایجاد هر خلاقیتی در بستر یک سیستم عامل است. مثلاً ایجاد یک صفحه وبسایت، یک نرمافزار دسکتاپ یا ... به همین دلیل است که شغل برنامه نویسی را به عنوان ترکیبی از علم و هنر معرفی میکنند.
هدف از برنامه نویسی کامپیوتر یافتن یک راه حل برای برطرف کردن مشکلی خاص در دنیای واقعی یا دیجیتالی است.
با تعاریف فوق، یک دید کلی نسبت به برنامه نویسی پیدا کردهاید. حالا میخواهیم بررسی کنیم که «بهترین مسیر آموزش برنامه نویسی چیست؟». این سؤال بارها و بارها در ذهن هر فرد علاقهمند به این حوزه مطرح میشود که با پاسخهای متنوع و سردرگم روبهرو میشود. اما در ادامه به صورت کامل به شرح این موضوع میپردازیم.
انواع زمینههای برنامه نویسی
برنامه نویسی به سه دسته کلی تقسیم میشود:
- برنامه نویسی وب
- برنامه نویسی موبایل
- برنامه نویسی دسکتاپ
یعنی شما اگر بخواهید برنامه نویسی را یاد بگیرید، در ابتدا باید مشخص کنید که در کدام حوزه میخواهید فعالیت کنید.
برنامه نویسی وب
هر آنچه در دنیای اینترنت به صورت یک خروجی قابل ارائه در مرورگر وجود دارد، از ساختار برنامه نویسی تحت وب بهره میبرد. مثلاً وبسایتهای روکسو، دیجیکالا، آپارات یا گوگل با ساختار برنامه نویسی تحت وب پیادهسازی شدهاند. در این حوزه میتوانید از اپلیکیشنهای تحت وب گرفته تا وبسایتهای فروشگاهی و شخصی را پیادهسازی کنید.
مزیتهای آموزش برنامه نویسی تحت وب عبارتند از:
- محبوبیت بسیار بالا
- درآمد مناسب
- بازار کار بسیار گسترده در داخل و خارج از ایران
- ابزارها و امکانات مناسب
- وابستگی برنامههای تحت موبایل به وب (یعنی اگر شما برنامه نویسی وب را یاد بگیرید به صورت خودکار قسمتی از برنامه نویسی تحت موبایل به شما وابسته میشود)
برنامه نویسی موبایل
امروزه با افزایش میزان استفاده از موبایل، آموزش این نوع برنامه نویسی رونق بسیاری پیدا کرده است. با روند رو به رشد کاربران موبایل، سرمایهگذاری در این مبحث میتواند آینده درخشان و مناسبی را تضمین کند. یعنی اگر کسی توانایی پیادهسازی اپلیکیشنهای آنلاین و آفلاین را داشته باشد، قطعاً میتواند با درآمدی بسیار مناسب در شرکتهای بزرگ مشغول به کار شود و یا استارتآپ شخصی خود را راهاندازی کند. از نمونههای موفق اپلیکیشنهای موبایل میتوان به اسنپ، دیجی کالا، ترب، اینستاگرام و ... اشاره کرد.
مزیتهای آموزش برنامه نویسی تحت موبایل عبارتند از:
- سرعت توسعه بالا
- دارای مخاطبان رو به رشد
- بازار کار گسترده
- ابزارها و امکانات مناسب
برنامه نویسی دسکتاپ
همین نرمافزار کروم (Chrome) یا فایرفاکس (Firefox) که برای نمایش صفحات وب بکار گرفته میشود، با استفاده از ساختار برنامه نویسی تحت دسکتاپ پیادهسازی شدهاند. به عبارت دیگر هر نرمافزاری که در سیستمعاملهای ویندوز، لینوکس یا مک اجرا میشود، شامل برنامه نویسی دسکتاپ است. این حوزه در ایران جایگاه مناسبی دارد ولی این جایگاه به نسبت برنامه نویسی تحت وب و موبایل، پایینتر است. نرمافزارهای حسابداری، اتوماسیون، انبارداری و ... نمونههای دیگری از برنامه نویسی تحت دسکتاپ میباشند. از آنجا که اکثر سازمانها و اشخاص با شرکتهای بزرگ همکاری میکنند، شما میتوانید با یادگیری این تخصص در این شرکتها استخدام شوید. اگر واقعگرایانه به این موضوع نگاه کنیم، برنامه نویسی تحت دسکتاپ شرایط شغلی سختتری را دارد ولی همیشه جا برای افراد خلاق و با استعداد باز است.
مزیتهای آموزش برنامه نویسی دسکتاپ عبارتند از:
- تخصصی بودن مباحث
- بازار کار مناسب در خارج از ایران
- ابزارها و امکانات عالی
تا اینجای بحث باید اطلاعات نسبتاً مناسبی درباره انواع مدلهای برنامه نویسی پیدا کرده باشید. در ادامه توضیح بهترین مسیر برای یادگیری برنامه نویسی در هر یک از مدلها میپردازیم.
بهترین مسیر آموزش برنامه نویسی از صفر
اولین و مهمترین گام برای ورود به دنیای برنامه نویسی، داشتن درک درست از منطق است. اصلاً نیازی نیست نگران باشید، با توضیح زیر درک درستی از منطق پیدا میکنید.
منطق چیست؟
به مجموعه فرآیندهایی که در یک برنامه یا نرمافزار شروع شده و پس از طی کردن مراحلی مشخص به پایان میرسد، منطق گفته میشود. منطق در دل الگوریتم نهفته شده است.
الگوریتم چیست؟
راهکاری که به صورت شماتیک (ظاهری و ترسیمی) برای حل یک مسئله ارائه میگردد، الگوریتم نامیده میشود.
اجازه دهید با یک مثال جالب این موضوع را برای شما شفافتر کنم.
فرض کنید میخواهید برای خرید یک بستنی به سوپرمارکت نزدیک خانه بروید. تمام مراحلی که برای این فرآیند در نظر دارید را بنویسید:
- ابتدا تصمیم میگیرم به سوپرمارکت ابتدای کوچه بروم.
- بررسی میکنم که آیا هوا بارانی، برفی یا آفتابی است؟
- اگر هوا بارانی یا برفی بود، چتر برمیدارم.
- اگر هوا آفتابی بود، بدون چتر میروم.
- به سوپرمارکت رفته و سپس کالاهای خود را انتخاب میکنم.
- پول کالاها را پرداخت کرده و همراه با کالاها به خانه باز میگردم.
تمام فرآیند خرید شما در طی ۶ مرحله و یک الگوریتم مشخص خلاصه شد. منظور از الگوریتمنویسی، تفکیک مراحل اجرای یک فرآیند است. پس الگوریتمنویسی کار دشواری نیست و فقط نیاز به تجربه دارد. یعنی شما با مطالعه الگوریتمهای دیگران و مشاوره با افراد مجرب، میتوانید به یک الگوریتمنویس ماهر تبدیل شوید.
بنابراین اولین گام برای آموزش برنامه نویسی، اصول و مبانی الگوریتم است. پس حتماً سعی کنید برای یادگیری آن وقت بگذارید. زیرا اگر در این مرحله، متخصص نشوید، ادامه راه برای شما دشوار خواهد بود.
گام دوم انتخاب سمتوسوی برنامه نویسی است. علاوه بر سه حوزه برنامه نویسی تحت وب، موبایل و دسکتاپ تقسیمبندی دیگری وجود دارد. هر برنامه نویس میتواند با سه عنوان مختلف جذب بازار کار شود:
- برنامه نویس سمت کاربر یا فرانتد (Front-end)
- برنامه نویس سمت سرور یا بکاند (Back-end)
- برنامه نویس فول استک (Full-Stack)
برنامه نویس سمت کاربر یا فرانتد (Front-end) کیست؟
در دنیای دیجیتال و کامپیوتر هر نرمافزار یا اپلیکیشن یک بخش ظاهری دارد. یعنی بخشی که کاربر با آن در ارتباط است. به این قسمت، فرانتد (Front-end) یا ظاهر نرمافزار گفته میشود. در فرانتد، کاربران میتوانند با نرمافزار یا وبسایت در تعامل بوده و نیازهای خود را برطرف کنند.
البته دقت داشته باشید که در این قسمت کاربر درخواست خود را ارائه داده و ارسال پاسخ به این درخواست توسط سرور انجام میشود. پس هرآنچه مربوط به ظاهر یک وبسایت یا نرمافزار است، فرانتد (Front-end) یا سمت کاربر نامیده میشود. بنابراین به فردی که وظیفه طراحی و پیادهسازی فرانتد (Front-end) یک پروژه را به عهده میگیرد، برنامه نویس فرانتد یا سمت کاربر یا فرانتدکار گفته میشود.
برنامه نویس سمت سرور یا بکاند (Back-end) کیست؟
هر شیء یا المان هوشمند علاوه بر ظاهر، یک باطن منسجم دارد! به فرض مثال یک ماشین BMW، علیرغم ظاهر بسیار زیبایی که دارد، از هسته و پردازنده مرکزی (اعم از موتور، گیربکس و ...) پیشرفتهای بهره میبرد. بکاند (Back-end) یا سمت سرور بخشی از یک وبسایت یا نرمافزار است که مباحث منطقی، شرطها، دستورالعملها و به طور کلی هوشمندسازی را به عهده دارد.
اگر بکاند یک اپلیکیشن یا نرمافزار وجود نداشته باشد، عملاً آن نرمافزار برای کاربر قابل استفاده نیست. زیرا به نیازها و درخواستهای ارسالی کاربر پاسخی داده نمیشود. بنابراین به فردی که وظیفه طراحی و پیادهسازی قسمت منطقی یک پروژه را بر عهده میگیرد، برنامه نویس بکاند (Back-end) یا سمت سرور یا بکاندکار میگویند.
برنامه نویس فول استک (Full-Stack) کیست؟
به فردی که توانایی برنامه نویسی در سمت کاربر (فرانتد) و سرور (بکاند) را دارد، برنامه نویس فول استک گفته میشود. یعنی اگر کسی بتواند علاوه بر بخش ظاهری یک وبسایت، قسمت منطقی آن را پیادهسازی کند، برنامه نویس فول استک میباشد.
این دسته از برنامه نویسان از درآمدهای بسیار بالایی برخوردار هستند. البته در ادامه همین توضیحات به سطح درآمد برنامه نویسان در ایران و خارج از کشور میپردازیم.
پس دقت کنید در گام دوم شما باید علاوه بر سمت و سوی برنامه نویسی، نوع آن (وب، دسکتاپ و موبایل) را انتخاب کنید.
گام سوم که به عنوان مرحله نهایی در مسیر یادگیری برنامه نویسی است، یادگیری یک زبان برنامه نویسی مشخص میباشد. یعنی شما باید یک ساختار، چارچوب یا استاندارد را برای ارائه ایدههای خود، انتخاب کنید. در ادامه به توضیح بهترین و محبوبترین زبانهای برنامه نویسی در سال جاری میپردازیم. با ما همراه باشید.
محبوبترین زبانهای برنامه نویسی در سال ۲۰۲۳ کدامند؟
زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت (Javascript)
بر اساس آمار اعلام شده توسط وبسایت استک اور فلو، محبوبترین زبان برنامه نویسی در سالهای ۲۰۲۲، زبان جاوا اسکریپت (Javascript) است. برای این یادگیری این زبان دلایل متعددی وجود دارد:
- در هر دو سمت فرانتد و بکاند (کاربر و سرور) بکار گرفته میشود.
- اکثر وبسایتها و نرمافزارهای تحت وب از این زبان بهره میبرند (سایتهای بزرگی چون فیسبوک، توییتر، گوگل، یوتیوب و ...).
- فریم ورک های قدرتمند Angular، Vuejs و Reactjs با زبان جاوا اسکریپت نوشته شدهاند.
- یادگیری این زبان بسیار ساده است.
- بازار کار بسیار وسیعی را در داخل و خارج از ایران، از آن خود کرده است.
- زبان جاوا اسکریپت در ۹۰ درصد پروژهها مورد استفاده قرار میگیرد.
زبان نشانهگذاری HTML و CSS
این دو زبان معمولاً در کنار یکدیگر به کار گرفته میشوند. بدون شک نزدیک به ۹۹ درصد وبسایتهای موجود در اینترنت از این دو زبان برای نمایش ظاهر وبسایت خود استفاده میکنند. بنابراین یادگیری آن برای تمام افرادی که قصد دارند در حوزه فرانتد کار کنند ضروری است. البته دقت کنید که زبانهای HTML و CSS هیچگونه کمکی به بخش منطقی (بکاند) نمیکنند.
مزایای یادگیری زبانهای HTML و CSS:
- سهولت در یادگیری
- کاربرد گسترده و وسیع در سراسر وب
- بازار کار مناسب در داخل و خارج از ایران
- وابستگی ۹۹ درصد پروژههای سطح وب به این دو زبان
- کار با فریمورکهای قدرتمند بوت استرپ و Foundation یا Uikit
- بهینهسازی و سئو نرمافزارهای تحت وب
- عدم وابستگی به نوع پلتفرم (ویندوز، لینوکس و ...)
- توسعهپذیری فوقالعاده ساده و منعطف
زبان برنامهنویسی پایتون (Python)
در سالهای اخیر با توجه به پیشرفته علم و تکنولوژی، زبانهای برنامهنویسی چندمنظوره، محبوبیت فراوانی پیدا کردهاند. زبان برنامه نویسی پایتون (Python) یکی از این زبانهاست.
زبان برنامه نویسی پایتون در علوم مهندسی، نجوم، ریاضی، پزشکی و ... کاربرد دارد. افرادی که به این زبان تسلط کامل دارند، بدون شک با درآمدهای بالا مشغول به کار هستند. یعنی به ندرت کسی را پیدا میکنید که به پایتون مسلط بوده و بیکار باشد!
سایتهایی مانند دیوار (سایت آگهی و تبلیغات)، گوگل، یوتیوب و ... در سمت سرور خود از این زبان بهره بردهاند.
مزیتهای آموزش و یادگیری زبان پایتون:
- سهولت در یادگیری (حتی یک نوجوان ۱۰ ساله هم میتواند این زبان را یاد بگیرد)
- قابل استفاده در اکثر تکنولوژیها مانند هوش مصنوعی، آنالیز داده و ...
- کتابخانهها و پکیجهای آماده فراوان
- قابل استفاده در حوزه وب و دسکتاپ
- عدم وابستگی به نوع پلتفرم
زبان برنامه نویسی PHP
زبان PHP پادشاه بلامنازع دنیای وب و برنامه نویسی سمت سرور است. در صورتیکه میخواهید با قدرت تمام به برنامه نویسی تحت وب ورود کنید، قطعاً PHP یکی از بهترین گزینههاست. این زبان گاهی برای اسکریپتنویسی در ویندوز، لینوکس و ... نیز استفاده میشود. از طرفی به دلیل وجود کتابخانههای گسترده و رایگان بودن، همواره مورد استقبال کاربران قرار گرفته است. بر اساس آمار منتشر شده توسط وبسایت php.net، تا سال ۲۰۱۳ بیش از ۲۴۴ میلیون سایت در اینترنت با زبان PHP پیادهسازی شدهاند. فریم ورکهای پیشرفتهای مانند لاراول، سیمفونی و Zend با این زبان نوشته شدهاند.
سایتهای بزرگی چون دیجیکالا، اسنپ، فیسبوک و ... با زبان PHP پیادهسازی شدهاند.
در ادامه به برخی از مزایای آموزش زبان PHP میپردازیم:
- سهولت در یادگیری
- دارای کتابخانههای و فریم ورکهای قدرتمند
- رایگان و بروز بودن
- منابع یادگیری بسیار زیاد
- محبوبیت در بین برنامه نویسان سمت سرور
- راهاندازی ساده در محیطهای مختلف
زبان برنامه نویسی جاوا (Java)
قبل از هر چیز بهتره توضیح بدهیم که زبان برنامه نویسی جاوا با جاوا اسکریپت متفاوت است. این مقایسه، دقیقاً مثل قیاس هواپیما با گربه است! یعنی هیچ ارتباطی بین این دو وجود نداره و فقط عناوین مشابهی دارند. خب اما زبان جاوا یکی از قدیمیترین زبانهای برنامه نویسی است که با آن میتوان نرمافزارهای تحت وب، موبایل و دسکتاپ تولید کرد. نرمافزارهای حسابداری، اتوماسیون صنعتی و ... معمولاً با این زبان نوشته میشوند. از طرفی در دنیای موبایل (گوشیهای اندروید)، زبان جاوا حرف اول را می زند. پس اگر شما این زبان را یاد بگیرید میتوانید در هر سه حوزه وب، موبایل و دسکتاپ، حرفی برای گفتن داشته باشید.
مزایای آموزش زبان جاوا:
- مستقل از سیستم عامل (نرمافزارهایی که با جاوا نوشته میشوند به دلیل در اختیار داشتن یک ماشین مجازی ساز JVM بدون در نظر گرفتن سیستم عامل کار میکنند)
- توانایی نوشتن نرمافزارها و اپلیکیشنهای اندرویدی
- ارتباط با هر سه حوزه وب، موبایل و دسکتاپ
- بازار کار مناسب در سراسر دنیا
- پشتیبانی خوب و رایگان بودن
زبان برنامه نویسی سی پلاس پلاس (C++)
در دانشگاههای ایران، در اکثر رشتههای مهندسی زبان برنامه نویسی C++ تدریس میشود. دلیل این امر کاربرد گسترده این زبان در انواع سیستمهای مهندسی و هوشمند است. زبان سی پلاس پلاس علیرغم اینکه جزء سختترین زبانها برای یادگیری است، بازار کار بسیار مناسبی دارد، بگونهای که اگر فردی در این حوزه متخصص باشد درآمد بالای ۱۵ میلیون در ماه را تجربه میکند. از این زبان برای تولید انواع سیستمهای هوشمند، میکروکنترلرها، رباتها و ... استفاده میشود. از طرف دیگر در حوزه ساخت بازی (بازیسازی) از زبان C++ استقبال فراوانی شده است و افراد متخصص در این حوزه میتواند وارد صعنت گیمینگ شوند.
برخی از مزایای آموزش زبان C++ را در ادامه با هم مرور میکنیم:
- سرعت بسیار بالا در اجرای کدها
- کتابخانه و پکیجهای مناسب
- اگر کسی به C++ مسلط شود، یادگیری سایر زبانها بسیار ساده میشود.
- قابلیت نوشتن انواع نرمافزارهای تحت سیستم عامل
- بازی سازی و ورود به صنعت گیمینگ
زبان برنامه نویسی سی شارپ (C#)
این زبان توسط کمپانی ماکروسافت تولید و به دنیای تجارت الکترونیک معرفی شد. توسعهدهندگان میتوانند با استفاده از این زبان علاوه بر نرمافزارهای تحت وب، نرمافزارهای موبایلی و دسکتاپی تولید کنند. به لطف وجود یک ویرایشگر قدرتمند به نام Microsoft Visual Studio، سی شارپ جایگاه بهتری نسبت به سایر زبانها پیدا کرد و فریم ورک قدرتمند.net Framework در بستر این زبان توسعه یافته است. از طرفی زبان ASP.net نیز به عنوان یکی از معتبرترین زبانهای برنامه نویسی تحت وب شناخته میشود که این زبان نیز با C# پیادهسازی شده است.
پس اگر شما علاقهمند به کار در محیط ویندوز هستید و میخواهید نرمافزارهایی در این محیط تولید کنید، قطعاً سی شارپ بهترین انتخاب است.
مزایای یادگیری سی شارپ (C#):
- سهولت در یادگیری
- کتابخانه و ابزارهای مناسب
- دسترسی به ویرایشگر قدرتمند Microsoft Visual Studio
- پیادهسازی نرمافزارهای تحت وب، موبایل و دسکتاپ
- منابع آموزشی فراوان
درآمد برنامه نویسان در داخل و خارج از ایران چقدر است؟
قبل از هر چیز بهتر است بگوییم که هر فرد متخصصی در هر حوزه از برنامه نویسی، درآمد بسیار مناسبی دارد. اما با این حال به صورت تخمینی و با تحقیقات که در داخل از ایران و سایتهای کاریابی انجام دادهایم، میانگین درآمد یک برنامه نویس متخصص ماهیانه بین ۱۷ الی ۱۰۰ میلیون تومان در داخل ایران است. این در حالیست که در خارج از ایران درآمد هر برنامه نویس به صورت میانگین ماهیانه ۵۰۰۰ الی ۱۲۰۰۰ دلار میباشد.
پس اگر به دنبال یک شغل پردرآمد در داخل و خارج از ایران هستید، قطعاً برنامه نویسی انتخاب مناسبی است.
منابع آموزش برنامه نویسی از صفر
به جرات میتوان گفت که در حوزهی برنامه نویسی، بهترین منابع، منابع آنلاین هستند. این منابع، بهروزترین و گستردهترین اطلاعات را به صورت رایگان یا هزینههای اندک در اختیار کاربران قرار میدهند. منابع آنلاین باعث میشوند که شما بدون صرف زمان اضافی و هزینههای گزاف کلاسها و کتابهای آموزشی، زبان برنامه نویسی دلخواه خود را یاد بگیرید. همچنین از طریق یادگیری آنلاین شما میتوانید به مجربترین و خوشنامترین اساتید ایران دسترسی داشته باشید، حتی اگر در دورترین مناطق زندگی کنید.
روکسو به عنوان یک وبسایت آموزش برنامه نویسی، مقالات آموزشی متعدد و بسیار جامعی را در زمینه آموزش برنامه نویسی منتشر کرده است. این مقالات توسط متخصصان برنامه نویسی سراسر کشور تهیه شدهاند و عمدتا بصورت رایگان در اختیار همهی کاربران قرار میگیرند. دهها سری آموزشی متنی و هزاران مقاله بر روی روکسو قرار دارد که شما میتوانید از طریق آنها یک زبان برنامه نویسی یا مهارتی خاص را بصورت درس به درس و گام به گام از مقدماتی تا پیشرفته و رایگان بیاموزید. همچنین در آکادمی آنلاین روکسو، دورههای آموزشی ویدیویی جامعی برای افراد علاقمند به یادگیری از طریق دورههای آنلاین منتشر شدهاند که میتوانید در آنها شرکت کنید.
قدم بعدی که شاید مهمترین رکن در روند آموزش محسوب میشود، علاقه، پشتکار، صبر و شکیبایی شماست. همهی کسانی که در دنیای آموزش برنامه نویسی قدم میگذارند باید بدانند که دنیای برنامه نویسی یک دنیای بدون مرز است و پروسهی یادگیری آن هیچ پایانی ندارد.