ادوبی ایلوستریتور (به انگلیسی Adobe Illustrator) یکی از قدرتمندترین، کامل‌ترین و پیشرفته‌ترین برنامه‌های طراحی و محصول شرکت ادوبی است. این نرم‌افزار برای طراحی و ایجاد آثار گرافیکی و هنری بر پایه وکتور مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایلوستریتور رقیب اصلی کورل‌دراو محسوب می‌شود.
ایلوستریتور برای اولین بار در سال 1987 برای سیستم عامل مکینتاش منتشر شد. در سال 1989 دومین نسخه ایلوستریتور عرضه شد که از سیستم عامل ویندوز هم پشتیبانی میکرد. از آن زمان تا کنون، این نرم‌افزار در فواصل زمانی منظمی بروزرسانی و روز‌به‌روز به قابلیت‌های آن افزوده شده است.
لوگوی این نرم‌افزار مشهور را در زیر مشاهده کنید:
ایلوستریتور؛ عضو مهم Adobe Creative Cloud
در حال حاضر ایلوستریتور در مجموعه Adobe Creative Cloud گنجانده شده است اما می‌تواند به صورت مستقل و جدا از این مجموعه نیز تهیه شود و مورد استفاده قرار بگیرد.
از آنجا که ایلوستریتور عضوی از Adobe Creative Cloud است، می‌توان آثار ایجاد شده در این برنامه را با دیگر اعضای این مجموعه یعنی After Effects ،InDesign ،Photoshop و Premiere Pro به اشتراک گذاشت. به عنوان مثال شما می‌توانید یک طرح اولیه را در ایلوستریتور ایجاد و سپس به راحتی آن را برای انجام ویرایش‌های نهایی و تبدیل به یک انیمیشن دوبُعدی ابتدا به فتوشاپ و بعد به افترافکت منتقل کنید.
Illustrator CC
تا سال 2012 ادوبی ایلوستریتور همانند دیگر محصولات کمپانی ادوبی با پسوند CS معرفی و عرضه می‌شد. اولین نسخه از Illustrator CC در سال 2013 منتشر شد. از آن زمان تا کنون تمام آپدیت‌های ایلوستریتور با نام Adobe Illustrator CC در کنار سال انتشارشان عرضه شده‌اند. (به عنوان مثال Adobe Illustrator CC 2018)
Illustrator CC به نسخه‌ای از ایلوستریتور گفته می‌شود که از طریق Adobe Creative Cloud در دسترس باشد. همچنین Illustrator CC قابلیت ارتباط با سایت Behance را داراست و از این طریق هنرمندان می‌توانند آثار خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
آخرین نسخه منتشر شده تا زمان نگارش این مقاله، Adobe Illustrator CC 2020 است. نمایی از صفحه خوشامدگویی نرم‌افزار به کاربر در نسخه 2020 را مشاهده کنید:
کاربردهای ایلوستریتور
طراحان گرافیک، طراحان وب، هنرمندان تجسمی و تصویرگران حرفه‌ای سراسر جهان از این نرم‌افزار به صورت گسترده استفاده می‌کنند. ایلوستریتور آنچنان ابزارها و امکانات پیشرفته‌ای دارد که این امکان را فراهم می‌کند که در سریع‌ترین زمان ممکن، بهترین آثار را بیافرینید.
این برنامه برای ایجاد انواع تصاویر دیجیتالی و چاپی، کارتون‌ها، نمودارها، لوگوها، تایپوگرافی‌ها، تصاویر تبلیغاتی، آیکون‌ها، تصویرسازی‌ها و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ایلوستریتور این امکان وجود دارد که یک عکس را به نرم‌افزار وارد کنید و با رنگ‌آمیزی و طراحی مجدد روی آن عکس، طرح گرافیکی مشابه عکس را به وجود آورید. به عنوان مثال طراحان، طرح خود را روی کاغذ می‌کشند، به محیط ایلوستریتور وارد می‌کنند و سپس آن را به یک تصویر دیجیتال تبدیل می‌کنند.
گفتنی است که می‌توان از طریق قلم‌نوری طراحی را با دست، به صورت مستقیم و بدون نیاز به کاغذ در محیط ایلوستریتور انجام داد.
از آنجا که در این نرم‌افزار، امکانات حرفه‌ای ویرایش و دستکاری متون وجود دارد، می‌توانید انواع و اقسام تایپوگرافی‌ها، کارت‌پستال‌ها، پوسترها و سایر طراحی‌هایی را که در آن‌ها از ترکیب متن و تصویر استفاده می‌شود، ایجاد کنید.
تبدیل متن به منحنی، از جمله امکانات مهم ایلوستریتور است که باعث می‌شود طراحان آرم و لوگو این نرم‌افزار را به عنوان ابزار اساسی کار خود تلقی کنند.
طراحی نقشه‌ها و اینفوگرافی‌ها، تصویرسازی، ایجاد تصاویر مشابه تصاویر واقعی و طراحی بسته‌بندی‌ها از دیگر کاربردهای ایلوستریتور هستند:
ایلوستریتور قابلیت ذخیره و ویرایش انواع فایل با فرمت‌های PDF ،EPS ،AI ،SVG و ... را داراست. یکی از قابلیت‌های جذاب این نرم‌افزار، ایجاد تصاویر متحرک است. (هرچند که به صورت تخصصی برای این کار توسعه داده نشده‌است)
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های ایلوستریتور برای طراحان وب این است که این نرم‌افزار می‌تواند فایل‌هایی به فرمت SVG بسازد. این نوع فایل‌ها علاوه بر اینکه با کیفیت هستند و مقیاس‌پذیری بالایی دارند، از حجم بسیار پایینی برخوردارند و سرعت بارگذاری صفحات وب را به شدت بالا می‌برند. با وجود فایل‌هایی به این فرمت، لازم نیست تصاویر بزرگ و حجیم استفاده کنید و می‌توانید یک عکس را به هر اندازه‌ای که می‌خواهید، داشته باشید.
محیط نرم‌افزار
اگر با فتوشاپ یا ایندیزاین کار کرده باشید، محیط ایلوستریتور (نوار‌ابزار، پنل‌ها، منوها و ..) برای شما آشنا خواهد بود. شما می‌توانید این محیط مدرن و کارآمد را بر اساس نیاز و سلیقه خود تیره یا روشن کنید. همچنین می‌توانید پالت‌ها و منوها را به هر شکلی که دوست دارید، بچینید. این امکان وجود دارد که فضای کاری را که خودتان ساخته‌اید، ذخیره کنید و هر موقع ایلوستریتور را باز می‌کنید، در آن محیط سفارشی خودتان کار کنید. علاوه بر این، می‌توانید هر موقع که خواستید به تنظیمات پیشفرض نرم‌افزار برگردید.
در ایلوستریتور یک سری محیط کار آماده برای اجرای پروژه‌های مختلف از قبیل پروژه‌های چاپی، تایپوگرافی، وب و ... وجود دارد که می‌توانید تنها با یک کلیک، به آن محیط‌های کاری بروید و هر موقع خواستید به حالت پیشفرض و اولیه برگردید.
در ایلوستریتور می‌توانید صدها Artborad (بوم یا صفحه طراحی) ایجاد کنید. هر کدام از آرت‌بوردهای شما می‌توانند اندازه و مشخصه‌های اختصاصی خود را داشته باشند. امکانات کنترل و تنظیم آرت‌بوردها در ایلوستریتور بسیار پیشرفته شده‌اند که این امر سرعت و راحتی کار طراحان را به شدت بالا می‌برد.
ایلوستریتور، پادشاه طراحی برداری
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ایلوستریتور این است که کیفیت آثار طراحی شده در آن، مستقل از رزولوشنشان است. این یعنی چه؟ یعنی شما می‌توانید تصاویر ایجاد شده در ایلوستریتور را هرقدر که می‌خواهید بزرگتر یا کوچکتر کنید، بدون اینکه ذره‌ای از کیفیتشان کاسته شود. این بارزترین ویژگی تصاویر وکتوری یا تصاویر برداری محسوب می‌شود. اما در نرم‌افزارهای مبتی بر رَستر (Raster) مثل فتوشاپ که به رزولوشن وابسته‌اند و از شبکه پیکسلی برای نمایش استفاده می‌کنند، با بزرگتر کردن اندازه یک تصویر، کیفیت تصویر کاهش می‌یابد.
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های فایل‌های وکتوری این است که شما می‌توانید آن‌ها را در اندازه‌های کوچک طراحی کنید و هر موقع لازم بود، به اندازه دلخواه بزرگ نمائید. در نتیجه در نرم‌افزارهای مبتی بر وکتور مثل ایلوستریتور نیازی به ایجاد پروژه‌های بزرگ با حجم بالا نیست.
برای توضیح بیشتر باید بگوئیم که گرافیک برداری مجموعه‌ای از چندضلعی است که تصویر را تشکیل می‌دهند؛ چندضلعی‌هایی که خود از بردارها تشکیل شده‌اند. هر بردار از یک نقطه عبور می‌کند که آن نقطه مختصاتی در محور X و Y دارد. این مختصات، تعیین‌کننده ویژگی‌هایی چون رنگ، انحنا، شکل، ضخامت و ... است. موقعیت بردارها را می‌توان با فرمول‌های ریاضی به یکدیگر مرتبط کرد. بنابراین این موقعیت‌ها با تغییر اندازه یک تصویر، تغییر می‌کنند.
قابلیت طراحی وکتوری باعث می‌شود که بتوان آثار بسیار بزرگ و غول‌پیکر، مثل انواع بیلبوردها را در این نرم‌افزار طراحی کرد.
نرم‌افزارهای دیگر همچون کورل دراو (Corel Draw) برای ساخت و ویرایش تصاویر برداری وجود دارند اما بدون شک ایلوستریتور، قوی‌ترین نرم‌افزار ساخته شده برای این موضوع تا به امروز است.
فتوشاپ یا ایلوستریتور؟
نرم‌افزارهای متعددی در حوزه طراحی گرافیک وجود دارند و ممکن است انتخاب نرم‌افزار مناسب در شروع کار، شما را کاملا گیج و مستاصل کند.
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، نرم‌افزارهای طراحی گرافیک به دو دسته رستری یا بیت‌مپ و وکتوری یا برداری تقسیم‌بندی می‌شوند.
گرافیک رستری یا بیت‌مپ پایه و اساس عکاسی و تولید و نمایش تصاویر دیجیتال است. در این نوع گرافیک، هر عکس از کنار هم قرار گرفتن تعداد زیادی پیکسل (مربع کوچک دارای رنگ) تشکیل می‌شود. برای درک بهتر مفهوم پیکسل بهتر است بدانید که وقتی می‌گوئیم دوربینی 12 مگا پیکسل است، یعنی می‌تواند عکس‌هایی ثبت کند که از کنار هم قرار گرفتن 12 میلیون پیکسل تشکیل شده‌اند. تصاویر رستری را همه نرم‌افزارهای ویرایش و نمایش عکس پشتیبانی می‌کنند. این تصاویر دارای جزئیات فراوانی هستند ولی در عوض هم حجم بالایی دارند و هم در تغییر اندازه‌شان بشدت محدودیت داریم.
اما از آنجا که تصاویر وکتوری بجای پیکسل، از فرمول‌های ریاضی ساخته شده‌اند، کم‌حجم هستند و هرچقدر بخواهیم می‌توانیم این تصاویر را بزرگ کنیم. این نوع تصاویر جزئیات فراوان ندارند و برای ایجاد آن‌ها نمی‌توان از عکس‌های واقعی استفاده کرد.
شرکت ادوبی، فتوشاپ را برای گرافیک رستری و ایلوستریتور را برای گرافیک وکتوری طراحی و عرضه کرده است. از لحاظ محیط کاری این دو نرم‌افزار بسیار مشابه یکدیگر هستند و اگر کسی کار کردن با فتوشاپ را بلد باشد، یادگیری ایلوستریتور برای او بسیار آسان‌تر است.
همچنین در عرصه طراحی گرافیک لازم است به عنوان اولین قدم شما فتوشاپ را بلد باشید. چون ممکن است حتی پس از ایجاد یک طرح در ایلوستریتور، برای انجام ویرایش‌های نهایی به فتوشاپ نیاز پیدا کنید. اگر می‌خواهید در زمینه‌های طراحی لوگو، انیمیشن و مواردی که در بالا ذکر کردیم، کار کنید باید حتما سراغ آموزش ایلوستریتور بروید.
آموزش ایلوستریتور
برای آموزش ایلوستریتور بیش از هرچیزی به علاقه و پشتکار نیاز دارید. ایلوستریتور نرم‌افزاری نیست که اگر با ابزارها، پنل‌ها و امکانات آن آشنا باشید، بتوانید آثار خارق‌العاده‌ای در آن بیافرینید. شما باید در کنار تسلط به کار در ایلوستریتور، مدام آثار هنرمندان دیگر را مشاهده کنید، خلاقیت خود را پرورش دهید و با تمرین و پشتکار مراحل آموزش ایلوستریتور را تکمیل کنید و به نتایج مورد نظر خود برسید.
هر چند که ایلوستریتور در ایران بازار کار بسیار خوبی دارد اما منابع آموزش ایلوستریتور به زبان فارسی بسیار محدودند. روکسو مباحث آموزش ایلوستریتور را در قالب تک‌درس یا سری‌های آموزشی به صورت رایگان در اختیار شما قرار می‌دهد و از آنجا که این درس‌ها پروژه‌محور هستند، می‌توانید با پیگیری این درس‌ها به بهترین نتایج در آموزش ایلوستریتور برسید.
